هنگام و بعد سیل چگونه بیمار نشویم

تیم تولید محتوا بیمارستان مهر- اجتناب از خسارات جانی و مالی پس از بلایای طبیعی می تواند اجتناب ناپذیر باشد. اما با رعایت نکاتی چند می تواند از ابتلا به بیماری های شایع پس از سیل که در ذیل به صورت خلاصه به آنها پرداخته شده است، پیشگیری نمود.

• سازمان بهداشت جهانی(WHO) بیماری های با منشا آب آلوده را به عنوان شایع ترین بیماری های پس از سیل معرفی می نماید که می توان از مهمترین این بیماری ها به « تب تیفوئید یا حصبه، وبا،لپتوسپیروز و هپاتیتA » اشاره نمود.
  چون در این مقاله تصمیم بر این است که راه های پیشگیری از ابتلا به این بیماری ها برای شما شرح داده شود تحقیق درباره این بیماریها را به شما عزیزان واگذار کرده و فقط به اختصار مهمترین علایم این بیماری ها توضیح داده و سپس به راه های پیشگیری پرداخته می شود.

• تب تیفوئید(حصبه): یک بیماری عفونی است، که در اثر باکتری سالمونلا تیفی ایجاد می‌شود، این بیماری واگیردار بوده و از طریق آب و غذای آلوده گسترش می‌یابد و معمولاً با تب بالا، اسهال، بی‌اشتهایی و سردرد بروز می‌کند.
  باکتری حصبه در آبهای گل آلود تا یکماه و در یخ تا ۳ ماه زنده می‌ماند، در اثر گرمای ۶۰ تا ۱۰۰ درجه از میان می‌رود و بخصوص نور آفتاب به سرعت سبب انهدام باکتری می‌شود. در برابر خشکی هم تا دو ماه مقاومت دارد.

• وبا: بیماری‌ای است که از طریق آب توسط باکتری ویبریو کلرا ایجاد می‌شود. این بیماری در گذشته در ایران به نام مرگامرگی خوانده می‌شد . این باکتری با نوشیدن آب آلوده یا خوردن ماهی نپخته یا خوردن صدف‌ها وارد بدن می‌شود. در ایران بیشترین راه انتقال وبا، سبزی‌های آلوده است. سبزی‌هایی که در هنگام کاشته شدن با کود انسانی تغذیه می‌شوند دارای بیشترین آلودگی هستند. وبا در طول تاریخ هفت بار همه‌گیری جهان‌گستر داشته‌است. در قرن نوزدهم چندین بار در اروپا همه‌گیر شد، اما امروزه وبا بیشتر در کشورهای جهان سوم به علت وضعیت ناسالم و غیربهای آشامیدنی دیده می‌شود.
  علایم
  ۱. تشنگی زیاد
  ۲. استفراغ بدون حالت تهوع
  ۳. اسهال آبکی و پرفشار و بدون دل‌درد که بیمار نتواند آن را کنترل کند.
  ۴. گرفتن ماهیچه‌های پشت ساق پا
  ۵. کم شدن ادرار
  ۶. ادرار با رنگ زرد
  نکته: البته باید توجه داشته باشید که هر کدام از این موارد بالا به تنهایی نشان‌گر وبا نیستند یک فرد ممکن است همه نشانه‌های بالا را نداشته باشد. مدت زمان بروز بیماری از ۲ تا ۵ روز متغیر است.

• لپتوسپیروز(Leptospirosis) یک نوع عفونت است که عامل آن نوعی از باکتری‌های اسپیروکت به نام لپتوسپیراهستند. این عفونت می‌تواند هیچ نشانگانی نداشته باشد یا نشانگان ملایمی مانند سردرد، درد عضله و تب به همراه باشته باشد. اما می‌تواند نشانگان شدیدی مانند خون‌ریزی ریوی یا مننژیت نیز به همراه داشته باشد. اگر این عفونت باعث شود که فرد زرد شده، دچار نارسایی کلیه و خونریزی شود، آن گاه بیماری به عنوان بیماری ویل ( اگر عفونت باعث خونریزی شدید ریه شود، آن گاه سندروم خونریزی ریوی شدید تشخیص داده می‌شود.

• هپاتیتA: نوعی بیماری عفونی حاد کبد است که توسط ویروس هپاتیت آ (HAV) ایجاد می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به ویژه افراد کم سن و سال علایم کمی دارند یا هیچ علامتی ندارند. فاصله زمانی بین ابتلاء و بروز علایم در افرادی که علایم بیماری را نشان می‌دهند بین دو تا شش هفته است. اگر علایمی وجود داشته باشند به‌طور عادی تا هشت هفته باقی می‌مانند، علایم آن ممکن است شامل تهوع، استفراغ، اسهال، زردی پوست، تب و شکم درد باشد. حدود ۱۰–۱۵٪ افراد طی شش ماه پس از ابتلای اولیه بازگشت علایم را تجربه می‌کنند. نارسایی حاد کبد به ندرت ممکن است اتفاق بیافتد با این حال در میان افراد سالخورده رایج تر است.
  این بیماری از طریق خوردن یا نوشیدن غذا و آبی که با مدفوع فرد آلوده، آلوده شده‌است گسترش می‌یابد. سخت پوستان دریایی که به اندازه کافی پخته نشده‌اند منشأ بیماری نسبتاً رایجی هستند. این بیماری همچنین ممکن است از طریق تماس نزدیک با فرد آلوده منتقل شود. در حالی که بچه‌ها اغلب در زمان ابتلاء هیچ علامتی ندارند اما می‌توانند آلودگی را به دیگران سرایت دهند. یک بار ابتلاء به این بیماری، فرد را برای تمام عمر در مقابل آن مصون می‌سازد.

نکته: تشخیص بیماری نیاز به آزمایش خون دارد چرا که علایم آن شبیه به علایم چند بیماری دیگر است.

مهمترین راه های پیشگیری از بیماری های منتقله از طریق آب و غذای آلوده به شرح ذیل است:
۱. استفاده از آب آشامیدنی بطری، آب شهری و یا مخازن آبی که طبق تاییدیه بهداشت مقدار کافی کلر داشته باشند و در غیر این صورت از آب جوشیده سرد شده استفاده شود.
۲. استفاده از غذاهای کنسرو شده
۳. عدم استفاده از سبزیجات در محل های سیل زده(با توجه به اینکه در این محل ها امکان پاکسازی و رفع آلودگی به صورت بهداشتی وجود ندارد استفاده از سبزیجات احتمال ابتلا به بیماری های روده ای را افزایش می دهد.)
۴. شستشوی دستها قبل از خوردن و آشامیدن
۵. عدم استفاده از ظروف استفاده شده توسط دیگران.

توصیه ایمنی: اگرچه حین وقوع یک حادثه طبیعی مانند سیل بسیار سخت که بتوان مانع از قرار گرفتن در مجاورت سیلاب شد و در عین حال امکان دسترسی به مراکز و تجهیزات پزشکی مناسب بلافاصله پس از چنین حادثه‌ای دشوار است اما افراد می‌توانند با رفتارهای محتاطانه و رعایت نکات بهداشتی در هر زمان و به هر شکلی که شده خطر ابتلا به بیماری‌های ناشی از سیل را به حداقل برسانند. در همین راستا سعی کنید از تماس دهان، بینی و چشم‌هایتان با آب مادامی که از سلامت آن توسط مقامات مسئول مطلع نشده‌اید جدا جلوگیری کنید. در همین رابطه قطعا باید از آب‌های ناشی از سیل بپرهیزید. فراموش نکنید درخواست برای تخلیه مناطق سیل‌زده و مناطقی که در شرف سیلاب قرار دارند به منظور جلوگیری از بسیاری تبعات خطرناک که یکی از آنها همین بروز احتمالی بیماری‌هاست می‌تواند بهترین تصمیم برای سلامت افراد باشد بنابراین در صورت هشدار برای این اقدام از تخلیه منطقه فوق به هیچ عنوان سرباز نزنید. همچنین اگر پس از سیلاب علائمی در خود مشاهده کردید که نشان از بیماری داشت حتما در اولین فرصتی که می‌توانید خودتان را به مراکز درمانی برسانید و از نیروهای اورژانسی و پزشکی کمک بگیرید.

تدوین: تیم تولید محتوا بیمارستان مهر